ایران و ارزهای دیجیتال در ۱۴۰۳/ رشد انفجاری کاربران در سایه‌ی بلاتکلیفی رگولاتوری

به گزارش اقتصادآنلاین، بر اساس گزارش سالانه ارزدیجیتال ۱۴۰۳، ایران یکی از کشور‌هایی است که بالاترین نرخ رشد کاربران رمزارز را در جهان دارد. آمار نشان می‌دهد که ۸۹.۲ درصد از جامعه هدف، با مفهوم ارز‌های دیجیتال آشنا هستند و بیش از ۲۱.۹ میلیون ایرانی تاکنون در این بازار سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این یعنی ارز‌های دیجیتال دیگر یک پدیده نوظهور نیستند، بلکه به بخشی از دارایی مالی بخش قابل‌توجهی از ایرانیان تبدیل شده‌اند.

بررسی جغرافیایی نشان می‌دهد که استان‌های خوزستان، مازندران، البرز، فارس و گیلان بالاترین نرخ آشنایی با رمزارز‌ها را دارند (بیش از ۹۴ درصد)، در حالی که استان‌هایی مثل قم (۵۷ درصد) و کهگیلویه و بویراحمد (۷۱ درصد) کمترین آگاهی را در این زمینه دارند.

از نظر روش‌های سرمایه‌گذاری، ۴۹.۴۳ درصد کاربران رویکرد بلندمدت (هولد) دارند، در حالی که ۴۵.۴۷ درصد معاملات کوتاه‌مدت را ترجیح می‌دهند. این موضوع نشان می‌دهد که بازار رمزارز‌ها در ایران به بلوغ بیشتری رسیده و دیگر صرفاً یک عرصه سوداگرانه کوتاه‌مدت نیست.

موج سرمایه‌گذاری در میان نسل جوان

تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که گروه سنی ۳۰ تا ۴۰ سال با ۳۶ درصد، بیشترین سرمایه‌گذاری در ارز‌های دیجیتال را دارند. همچنین، ۶.۸ درصد از سرمایه‌گذاران کمتر از ۲۰ سال سن دارند که نشان می‌دهد نسل جوان نیز به شدت وارد این حوزه شده است.

در همین حال، ۲۰ تا ۳۰ ساله‌ها با ۴۳.۹ درصد بیشترین تمایل را به سرمایه‌گذاری در بازار‌های دیجیتال دارند. این مسئله نشان می‌دهد که فرهنگ استفاده از رمزارز‌ها در میان نسل جدید ایران با سرعت زیادی در حال گسترش است.

بازار پُرریسک اما سودآور

بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیش از ۶۶ درصد کاربران تجربه کسب سود از بازار ارز‌های دیجیتال را داشته‌اند. در مقابل، ۳۲.۴ درصد از کاربران دچار ضرر‌های شدید (بالای ۵۰ درصد) شده‌اند. این موضوع ریسک بالای این بازار را تأیید می‌کند و نشان می‌دهد که سیاست‌های نظارتی می‌توانند نقش کلیدی در کاهش این ریسک داشته باشند.

ایردراپ‌ها، بازاری پررونق اما بحث‌برانگیز

یکی از پدیده‌های جنجالی سال ۱۴۰۳ ایردراپ‌های تلگرامی بود که باعث شد میلیون‌ها کاربر ایرانی وارد بازار رمزارز‌ها شوند. ۸۰.۹ درصد از کاربران ایرانی در این ایردراپ‌ها شرکت کرده‌اند، اما فقط ۱۹.۱ درصد در ایردراپ‌های پروژه‌های زیرساختی بلاک‌چین مشارکت داشته‌اند.

این تفاوت نشان می‌دهد که کاربران ایرانی عمدتاً به دنبال راه‌های ساده‌تر برای ورود به بازار رمزارز‌ها هستند. اما نکته نگران‌کننده این است که بسیاری از پروژه‌های ایردراپ پس از عرضه توکن‌ها با افت قیمت شدید مواجه شده‌اند و کاربران زیادی متحمل زیان شده‌اند.

قوانین نامشخص و فشار بر کسب‌وکار‌های رمزارزی

در حالی که استفاده از رمزارز‌ها در ایران به سرعت در حال رشد است، قوانین مشخصی برای فعالیت این حوزه وجود ندارد. بسیاری از کسب‌وکار‌های ایرانی که در زمینه تبادل یا استخراج ارز‌های دیجیتال فعالیت می‌کنند، به دلیل نبود قوانین شفاف و فشار‌های نظارتی، در شرایطی مبهم به سر می‌برند.

بانک مرکزی ایران هنوز موضع مشخصی در مورد رمزارز‌ها اتخاذ نکرده است و تصمیمات نهاد‌های مختلف همچنان ضدونقیض است. از یک طرف، وزارت صمت استخراج رمزارز را تحت شرایط خاص قانونی می‌داند، اما از طرف دیگر، بسیاری از صرافی‌های رمزارزی داخلی با محدودیت‌های شدید مواجه شده‌اند.

در سطح جهانی، بسیاری از کشور‌ها سیاست‌های مشخصی برای تنظیم بازار رمزارز‌ها اتخاذ کرده‌اند، اما در ایران هنوز مدل مشخصی برای نظارت و قانون‌گذاری در این زمینه ارائه نشده است. این موضوع باعث شده سرمایه‌گذاران ایرانی ریسک بالایی را متحمل شوند و بسیاری از پروژه‌های رمزارزی داخلی نتوانند رشد کنند.

آینده بازار رمزارز در ایران به کدارم سمت خواهد رفت؟

در حالی که بازار رمزارز‌ها در ایران با سرعت زیادی در حال گسترش است، نبود قوانین شفاف و فشار‌های نظارتی تهدیدی جدی برای آینده این بازار محسوب می‌شود. بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند که در صورت تداوم این وضعیت، بخش زیادی از سرمایه‌گذاری‌های حوزه رمزارز به خارج از کشور منتقل خواهد شد.

آمار‌ها نشان می‌دهند که ۵۸.۱ درصد از جمعیت هدف هنوز وارد این بازار نشده‌اند که نشان‌دهنده پتانسیل بالای این حوزه برای رشد بیشتر است. اما این رشد تنها زمانی محقق می‌شود که سیاست‌های نظارتی شفاف شده و از اعمال تصمیمات ضدونقیض پرهیز شود.

آیا ایران آماده پذیرش رسمی ارز‌های دیجیتال است؟

با توجه به نفوذ گسترده رمزارز‌ها در جامعه ایران، به‌نظر می‌رسد که دیگر نمی‌توان این پدیده را نادیده گرفت. ۴۱.۹ درصد از کاربران ایرانی در این بازار سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اما همچنان نبود قوانین شفاف، آینده این بازار را در ابهام نگه داشته است.

در حالی که کشور‌هایی مانند امارات، سنگاپور و حتی برخی کشور‌های اروپایی، قوانین مشخصی برای فعالیت رمزارز‌ها تدوین کرده‌اند، ایران همچنان در مرحله آزمون‌وخطا باقی مانده است.

اگر دولت و نهاد‌های نظارتی نتوانند رویکردی شفاف و منطقی در این زمینه اتخاذ کنند، نه‌تنها بازار رمزارز‌ها در داخل ایران به مسیر غیررسمی سوق داده می‌شود، بلکه فرصت‌های اقتصادی مهمی نیز از دست خواهد رفت.

به‌نظر می‌رسد که ۱۴۰۳ سالی سرنوشت‌ساز برای آینده رمزارز‌ها در ایران خواهد بود؛ سالی که یا شاهد تدوین قوانین شفاف و توسعه پایدار خواهیم بود یا شاهد افزایش سردرگمی و خروج سرمایه از این بازار پررونق.