تجاوز آمریکا و رژیم صهیونیستی به مراکز هسته‌ای ایران؛ قوانین چه می‌گویند؟

رژیم صهیونیستی از زمان آغاز تجاوز به ایران در ۱۳ ژوئن (۲۳ خرداد) طی اقدامی برخلاف قوانین بین‌المللی مراکز صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را هدف قرار داد. 

آمریکا، شریک جرم همیشگی رژیم صهیونیستی نیز در تاریخ ۲۳ ژوئن (۲ تیر) پس از بیش از یک هفته تجاوز رژیم اشغالگر به مراکز صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را هدف قرار داد و نگرانی‌هایی را در سطح جهانی و منطقه‌ای ایجاد کرد.

حقوق بین‌الملل بشردوستانه (IHL) به‌دلیل خطر‌های جدی برای غیرنظامیان و محیط زیست ناشی از آسیب دیدن و تخریب تاسیسات هسته‌ای، حمایت ویژه‌ای را برای چنین تاسیساتی در نظر گرفته است.

اگرچه مقررات حقوق بین‌الملل بشردوستانه قابل اجرا، یک سیستم حفاظتی دقیق را ایجاد می‌کنند، اما اصل آن بسیار ساده است: جلوگیری از تبدیل شدن تاسیسات هسته‌ای به میدان نبرد یا آسیب دیدن تصادفی آن‌ها بر اثر درگیری. 

بنابراین، این قانون تعهد‌هایی را بر همه طرف‌های درگیری مسلحانه تحمیل می‌کند تا از حمله به تاسیسات هسته‌ای خودداری کنند و تا حد امکان از هرگونه اقدامی که آن‌ها را در معرض حمله قرار دهد، اجتناب کنند.

ضرورت و نیاز به محافظت از تاسیسات هسته‌ای 

عملکرد ایمن و مطمئن تاسیسات هسته‌ای پیچیده است.

برای جلوگیری و مدیریت خطر‌های حوادث هسته‌ای و دیگر حوادثی که سلامت فیزیکی و عملکردی تاسیسات را به‌خطر می‌اندازند، باید اقدام‌های ایمنی و امنیتی هسته‌ای متعددی انجام شود؛ تاسیسات هسته‌ای حاوی مواد رادیواکتیو هستند که برای انسان و محیطی که با آن در تماس است بسیار مضر است.

مواد رادیواکتیو ممکن است زمانی که اجزای مختلف یک تاسیسات هسته‌ای، مانند راکتور‌ها یا مخازن ذخیره سوخت مصرف شده، تخریب یا آسیب می‌بینند یا عملکرد آن‌ها مختل می‌شود، آزاد شوند.

با توجه به احتمال آسیب به راکتور یا دبگر اجزای حیاتی که عملکرد ایمن و مطمئن تاسیسات را ممکن می‌سازند، خطر نشت تشعشعات در نتیجه فعالیت‌های نظامی در داخل و اطراف چنین تاسیساتی بسیار زیاد است؛ چنین آسیبی می‌تواند به‌طور مستقیم ایجاد شود. 

پیامد‌های این موضوع ویرانگر خواهد بود؛ آسیب به یک راکتور هسته‌ای می‌تواند به قرار گرفتن فوری در معرض غلظت‌های کشنده تابش گاما و آلودگی رادیواکتیو از طریق استنشاق ذرات رادیواکتیو معلق در هوا منجر شود؛ این وضعیت اثر‌های شدید کوتاه‌مدت و بلندمدت بر سلامت انسان و محیط زیست دارد. 

انفجار راکتور یا مخازن سوخت مصرف‌شده به این معنی است که ذرات رادیواکتیو از مواد شکافت‌پذیر و محصولات شکافت، بسته به شرایط هواشناسی، به‌طور بالقوه در فواصل بسیار زیاد و به شیوه‌ای غیرقابل پیش‌بینی در جهت باد حمل می‌شوند، اما حتی بدون انفجار، مواد رادیواکتیو نشت‌شده به خاک و آب‌های زیرزمینی نفوذ می‌کنند و گیاهان و جانوران را در شعاع وسیعی تا صد‌ها کیلومتر در اطراف نیروگاه آسیب‌دیده مسموم می‌کنند.

اطلاعات یادشده درباره خطر‌های حمله به تاسیسات هسته‌ای به‌تازگی کشف نشده‌اند و موضوعی ثابت‌شده است، اما رژیم صهیونیستی و آمریکا با علم به این خطر‌ها اقدام به تجاوز به مراکز هسته‌ای ایران کردند. 

آیا تاسیسات هسته‌ای درطول درگیری‌های مسلحانه محافظت می‌شوند؟

پاسخ به این پرسش مثبت است؛ دقیق‌ترین مفاد در پروتکل الحاقی اول ۱۹۷۷ (AP I) یافت می‌شود، اما تاسیسات هسته‌ای همچنین تحت پروتکل الحاقی دوم ۱۹۷۷ (AP II) و حقوق بین‌الملل بشردوستانه عرفی (CIHL) قابل اجرا در درگیری‌های مسلحانه بین‌المللی و غیر بین‌المللی محافظت می‌شوند.

پایگاه هیومنترین لا و پالیسی (humanitarian Law and Policy) نوشت: همه کشور‌ها حق استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، ازجمله برای تولید برق (مواد IV و V معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) را دارند؛ تاسیسات هسته‌ای اشیاء غیرنظامی هستند و به‌همین دلیل در برابر حمله مستقیم و انتقام‌جویی محافظت می‌شوند.

تعهد طرفین درگیری مسلحانه به مراقبت مداوم برای حفظ جان جمعیت غیرنظامی، غیرنظامیان و اشیاء غیرنظامی در تمام عملیات نظامی (ماده ۵۷ (۱) API؛ قاعده ۱۵ CIHL) در مورد نیروگاه‌های هسته‌ای از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛با توجه به خطر انتشار تشعشعات و اثر‌های وخیم ناشی از آن بر غیرنظامیان، طرفین باید هنگام انجام حرکات نظامی، مانور‌ها و دیگر فعالیت‌های نظامی در مجاورت چنین تاسیساتی احتیاط زیادی را رعایت کنند.

فراتر از حفاظت ارائه‌شده توسط قوانین قابل اجرا برای همه اشیاء غیرنظامی، نیروگاه‌های هسته‌ای از حفاظت خاص و شدیدتری برخوردارند، همانطور که در ادامه با جزئیات بیشتری مورد بحث قرار گرفته است (ماده ۵۶ API، ماده ۱۵ APII و قاعده ۴۲ CIHL).

آیا می‌توان صرفا به تاسیسات هسته‌ای حمله کرد؟ 

پاسخ به این پرسش خیر است.

حمایت از تاسیسات هسته‌ای با ادعای تبدیل شدن آن‌ها به اهداف نظامی متوقف نمی‌شود؛ دلیل این موضوع آن است که حقوق بین‌الملل بشردوستانه یک لایه اضافی از حفاظت خاص در برابر حمله مستقیم و آسیب‌های تصادفی برای برخی از کار‌ها و تاسیسات حاوی نیرو‌های خطرناک، یعنی سدها، خاکریز‌ها و تاسیسات هسته‌ای (ماده ۵۶ API؛ ماده ۱۵ APII؛ قاعده ۴۲ CIHL) فراهم می‌کند.

کمیته بین‌المللی صلیب سرخ توصیه می‌کند که این قوانین درمورد دیگر تاسیسات حاوی نیرو‌های خطرناک، مانند کارخانه‌های شیمیایی و پالایشگاه‌های نفت، اعمال شود.

حقوق معاهده‌های حقوق بین‌الملل بشردوستانه حمله‌ها علیه تاسیسات هسته‌ای را صرف نظر از اهمیت مزیت نظامی پیش‌بینی‌شده، اکیدا ممنوع می‌کند.

به‌طور خاص، هر ۲ پروتکل الحاقی تصریح می‌کنند که تاسیسات هسته‌ای حتی در جایی که اهداف نظامی هستند، نباید مورد حمله قرار گیرند؛ حتی در برخی موارد حمله به یک تاسیسات هسته‌ای ممکن است جنایت جنگی محسوب شود. 

انتهای پیام/