یک استاد دانشگاه: جامعه دانشگاهی درباره جنگ با اسرائیل هشدار داده بود

به گزارش خبرنگار مهر، نشست دهم از سلسله نشست‌های دانشگاه، جامعه و جنگ با عنوان «سیاستگذاری فرهنگی و نقش دانشگاه‌ها در مدیریت بحران‌های اجتماعی جنگ» با حضور مجید فولادین عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی در پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی برگزار شد.

در این نشست مجید فولادین عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی با اشاره به اینکه شرایط جنگ و پساجنگ دارای دو وضعیت متفاوت بود، گفت: در زمان جنگ ما به وحدتی نزدیک شدیم و تصور می‌گردید بعد از جنگ هم این وحدت حفظ می‌شود اما این وحدت وابسته به اتفاقات دیگر حالت‌های دیگری پیدا می‌کند. بنابراین ما از شرایط باثباتی برخوردار نیستیم که بخواهیم درباره آن به روشنی صحبت کنیم.

وی اضافه کرد: جنگ وضعیت دوگانه‌ای را در پساجنگ به وجود آورد به طوری که به دلیل ایجاد وحدت در شرایط جنگ، انتظارات فزاینده ای در جامعه شکل گرفت و از سوی دیگر بخشی از حاکمیت این صدا را شنید اما هسته سختی در درون حاکمیت به روال سابق عمل کرد. اتفاق دیگری که بعد از جنگ نمایان شد وضعیت بحرانی اقتصاد بود که با خود افزایش قیمت‌ها رقم زد ضمن اینکه دستمزدها هم بالا نرفته است.

فولادین با تاکید بر اینکه دانشگاه وظیفه دارد اظهارنظرهای مختلف را به همراه داده‌های دقیق منتشر کرده و به مسئولان اطلاع دهد، افزود: نهاد دانشگاه با ایجاد فرصت می‌تواند با نظرسنجی و افکارسنجی ها نظرات خود را به گوش مسئولان برساند. اساتید از این طریق می‌توانند نظرات خود را بیان کنند در شرایطی که اکنون فضای دانشگاه محافظه کارانه است.

این استاد دانشگاه درباره نحوه برخورد استادان دانشگاه در دوران جنگ ۱۲ روزه گفت: ما در دوران پساجنگ با چند شیوه متفاوت از برخورد اساتید دانشگاه روبرو بودیم. اول استادانی که همواره پای کار بودند و با داشتن انتقاد از شرایط کشور، اما به حفظ انسجام کمک کردند. دوم بخش دیگر از استادانی که در دوران جنگ سکوت اختیار کرده بودند و سوم طیف دیگری از اساتید که کلاً حاضر به مشارکت نشدند. بنابراین کلیت فضای دانشگاه به خصوص در دانشگاه فردوسی اینگونه بود. باید وزارت علوم راهکارهایی را اتخاذ کند که هزینه مشارکت را کاهش دهد.

وی اضافه کرد: دانشجویان و تشکل‌های دانشجویی بعد از جنگ ۱۲ روزه بیشتر نگران وضعیت تحصیل و زندگی شأن بودند و من هنوز بیانیه جدی از تشکل‌ها درباره وضعیت به وجود آمده ندیده‌ام. در این شرایط کنشگری بیشتری از دانشجویان را شاهد بودیم و کمتر جریان‌های دانشجویی درباره این شرایط اظهارنظر کردند.

فولادین درباره فراهم آوردن فضایی در جهت بازتر شدن فضای دانشگاه گفت: کار مهمی توسط معاونت فرهنگی وزارت علوم بعد از این دوران انجام گرفت تا فضایی برای بلندتر شدن صدای دانشگاهیان فراهم شود. به عنوان نمونه در دانشگاه فردوسی در دوران جنگ پروژه‌ای را راه اندازی کردیم تا اساتید هر کدام جمله‌ای را درباره ایران بیان کنند. پروژه دیگر با عنوان «هم سرزمین» بود که در آن با ۸ نفر از اساتید برجسته مصاحبه‌های جدی انجام گرفت. در دانشگاه‌های دیگر هم چنین اقداماتی انجام گرفته است که با پشتیبانی وزارت علوم بوده است.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا ما شاهد افول رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی در آینده خواهیم بود یا خیر، گفت: در افق کوتاه مدت شاید این اتفاق بیفتد اما در افق میان مدت و تا چند سال آینده چنین چیزی رخ نخواهد داد. در واقع اساتید علوم اجتماعی ثابت کردند که نظرات درستی داده‌اند و پیش بینی صحیح ارائه می‌کنند.

فولادین ادامه داد: جامعه شناسی و جامعه شناسان دقیق‌ترین داده‌ها را ارائه می‌کنند. طبق پیمایشی که توسط صدا و سیما و به صورت حضوری انجام گرفت، بیش از ۵۰ درصد از مردم در این پیمایش مشارکت نکردند. این افراد بخش خاموش جامعه هستند که باید بیشتر به آنها توجه شود. وظیفه ماست که این مسائل را به حاکمیت گوشزد کنیم. ما باید برای حفظ نظام و کمک به آن راستگو باشیم تا جلوی بحران‌هایی که در جامعه می‌تواند اتفاق بیفتد را بگیریم.

وی با اشاره به ارائه راهکار از سوی اساتید دانشگاه برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور گفت: هر شخصی که در این شرایط وضعیت کشور را از نظر اقصادی بسیار درخشان عنوان می‌کند، سخن درستی نمی‌گوید و به دنبال فریب حاکمیت است. اگر این سخنان به خاطر صداقت و یا منفعت طلبی مطرح شود در هر دو صورت به دنبال فریب حاکمیت است. باید صداهای متفاوتی که مسیر جدید را پیشنهاد می‌دهند شنیده شوند تا مسیر بهتر انتخاب شود.

فولادین تصریح کرد: نظام دانشگاهی پیش‌تر به بروز جنگ ایران و اسرائیل و راهبردهای امنیتی و نظامی آن هشدار داده بود. علوم جامعه شناسی نیز با توجه به داده‌های تولید شده جدی، راهکار و تذکر هم ارائه کرده بود. اما چون به این راهکارها توجه نشد تصور گردید که هیچ کاری در این زمینه انجام نگرفته است.

وی درباره روند رو به آینده نهاد دانشگاه، نهاد دانش و قشر دانشجو بیان کرد: در کوتاه مدت با توجه به روالی که از گذشته وجود داشته است، ممکن است رکودی در دانشگاه رخ دهد اما در فضای جامعه انتظاری شکل گرفته است که جامعه از حاکمیت متوقع شده است. جامعه ایران آبستن شکل‌گیری بحران است و ما این پیش بینی را می‌کنیم.

استاد دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: ما نمی‌توانیم تحلیل متمایزی بین فضای دانشگاه و جامعه ارائه دهیم چراکه این دو همسو با هم حرکت می‌کنند. باید فضای دانشگاه آزاد گذاشته شود تا بتواند زودتر پیش بینی از وقایعی که در جامعه رخ می‌دهد را ارائه کند.

وی تحول در جوامع را روزافزون عنوان کرد و گفت: همه جوامع بواسطه ظهور تکنولوژی‌های ارتباطی در حال تحول هستند و جامعه ما هم از این قاعده مستثنی نیست. سیاست باید از حوزه عمومی خارج شود. حکومتی موفق است که انعطاف پذیر باشد تا بتواند در شرایط بحرانی مانند جنگ ۱۲ روزه با مردم همراه باشد و مردم را هم با خودش همراه نماید. ما همه دلسوز نظام هستیم و تمایل داریم در چارچوب همین نظام تحولاتی رخ دهد تا وضعیت اقتصاد، سیاست، فرهنگ و اجتماع بهتر شود. این خواسته روشن ماست و می‌خواهیم به این خواسته کمک کنیم.