شاخصهای فرهنگی در ازدواج و فرزندآوری،وزن بیشتری از مسائل اقتصادی دارند

خبرگزاری مهر- گروه دین و اندیشه- فاطمه علی آبادی: فرزندآوری همواره از مهم‌ترین ارزش‌ها و دغدغه‌های جوامع انسانی، به‌ویژه در فرهنگ دینی و اسلامی بوده است. در آموزه‌های دینی، فرزند نعمتی الهی و امانتی بزرگ به شمار می‌رود که نسل انسان را تداوم می‌بخشد و بستر ساز پیشرفت، حیات و پویایی جامعه می‌گردد. پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: «ازدواج کنید و فرزند بیاورید که من به کثرت شما بر دیگر امت‌ها مباهات می‌کنم.» این سخن گویای تأکید اسلام بر تکثیر نسل و اهمیت نقش خانواده در تربیت انسان‌های صالح و کارآمد است؛ چرا که هر فرزند می‌تواند منشأ خیر، آبادانی و استمرار ارزش‌ها و هویت جامعه باشد.

از منظر اجتماعی و تمدنی، جمعیت جوان و پویا موتور محرکه رشد اقتصادی، علمی و فرهنگی کشورهاست. کاهش میزان زاد و ولد و حرکت به‌سوی جامعه پیر، تهدیدی جدی برای زیرساخت‌های بنیادین، تولید، امنیت و ثبات ملی به شمار می‌آید. تجربه کشورهای توسعه‌یافته نشان می‌دهد که بحران جمعیتی همواره با پیامدهای اقتصادی، کاهش سرمایه اجتماعی، رکود بازار کار و تضعیف قدرت ملی همراه بوده است. در چنین شرایطی، ترویج فرهنگ فرزندآوری و حمایت همه‌جانبه از خانواده‌ها امری حیاتی و راهبردی محسوب می‌شود.

در فرهنگ ایرانی و اسلامی، فرزندآوری نه تنها استمرار نسل، بلکه رمز بقای هویت، پاسداشت ارزش‌ها و سرمایه‌گذاری بر آینده ملت است. تربیت صحیح فرزندان، پرورش استعدادها و تقویت بنیان خانواده، زیربنای تمدن اسلامی-ایرانی را شکل می‌دهد. بی‌توجهی به این امر، در بلندمدت مخاطرات هویتی، ناهمگونی جمعیتی و کاهش کیفیت زندگی اجتماعی را در پی خواهد داشت.

از این‌رو، نهادهای فرهنگی، رسانه‌ای، آموزشی و دینی باید بیش از پیش در عرصه تبلیغ و ترویج اهمیت فرزندآوری فعال شوند؛ به‌گونه‌ای که حمایت از خانواده، رفع نگرانی‌های اقتصادی و فرهنگی مرتبط با فرزندآوری، جایگاه والاتری در اولویت سیاست‌گذاران و افکار عمومی بیابد. پویش‌های رسانه‌ای هدفمند، ارائه الگوهای موفق، تبیین آموزه‌های دینی و فراهم‌سازی بسترهای اجتماعی لازم، مولفه‌هایی اساسی برای تحقق این هدف ملی و دینی است.

بنابراین فرزندآوری نه تنها تحقق یک نیاز طبیعی و فردی، بلکه تضمینگر پایداری جامعه و اعتلای ارزش‌های الهی و انسانی است. ترویج این فرهنگ، گامی بلند در مسیر ساختن آینده‌ای پویا، مقتدر و سرشار از امید برای ایران اسلامی خواهد بود.

خوشبختانه در سال‌های اخیر چندین نویسنده و پژوهشگر در حوزه جمعیت، فرزندآوری و خانواده فعالیت جدی داشته‌اند و کتاب‌های تألیفی یا پژوهشی ارائه داده‌اند. از میان اسامی این نویسندگان و محققان با صالح قاسمی نگارنده سه کتاب بزرگترین سرمایه، عزیز دلم و مشهورات غلط به گفتگو پرداختیم تا هدف از این تالیفات و دیدگاه‌های تخصصی و تجربیات ایشان را در زمینه اهمیت فرزندآوری و راهکارهای عملی ترویج آن جویا شویم.

* نگارش کتاب را از چه سالی شروع کردید و تاکنون در چه موضوعاتی کتاب نوشته اید؟

بنده از اوایل دهه ۹۰ شروع کردم و تا امروز به لطف خدا قریب به ۱۱ یا ۱۲ مجلد کتاب در حوزه جمعیت دارم که همه در همین اتمسفر و در روح تأثیر فرهنگی بر الگوی فرزندآوری است با موضوعات مختلف اقتصادی، سیاست‌های جمعیتی در جهان، دیدگاه شارع مقدس، بیانات رهبر معظم انقلاب، پاسخ به شبهات، آخرین آمارها و شاخص‌های جمعیت شناسی و طرح‌های بین المللی کنترل جمعیت و….حتی یک کتاب درباره جمعیت فلسطین اشغالی دارم که شاخص‌های یهودیان و مسلمانان رو مقایسه کرده است.

*هدف اصلی از نگارش این کتب چیست و چه پیامی را به خوانندگان منتقل می‌کند؟

در ادامه مسیر با ارتباطی که با دوستان مبلغ و مروجین حوزه جمعیت داشتم، یک چیزی را محسوس متوجه می‌شدم که جای یک یا چند کتابچه کوچک، چابک، کم حجم و با محتوای مورد نیاز ضروری مبلغین بسیار خالی است. با این رویکرد سراغ تدوین این سه کتاب رفتم.

کتاب اول بزرگترین سرمایه: بیانات رهبر معظم انقلاب که مبلغین به آن به شدت نیاز دارند.

کتاب دوم عزیز دلم: این کتاب حاوی ۴۰ حدیث نورانی از احادیث حضرات معصومین علیهم السلام است به سه زبان عربی، فارسی و انگلیسی؛ و در کنار هر حدیث یک ضرب المثل از امثال و حکم فارسی قرار دادیم که برای مبلغین بسیار کارگشاست.

کتاب سوم مشهورات غلط: در این کتاب گزاره‌های رایج به ظاهر علمی جمع آوری شده که به واقع علمی نیستند و تجربه آنها رو تأیید نمی‌کند و ما به آنها پاسخ دادیم. این کتاب برای کسانی که مخاطب عام دارند و مورد سوالات و شبهات و اشکالات زیادی قرار می‌گیرند، بسیار ضروری است.

*کتاب و موارد مکتوب تا چه اندازه به مبلغین و کنشگران جمعیت و خانواده کمک می‌کند تا افزایش نرخ فرزندآوری در کشور اتفاق بیفتد؟

وقتی متغیرهای مؤثر روی الگوی فرزندآوری را بررسی می‌کنیم، به روشنی مشخص می‌شود که متغیرهای فرهنگی و نگرشی، ارزشهای اجتماعی، باورهای رایج در جامعه به شدت روی الگوی فرزندآوری تاثیرگذارند. در کنار شاخص‌های اقتصادی که بسیار هم مهم هستند اما شاخص‌های فرهنگی نگرشی وزن بسیار بیشتری دارند. بنده قائلم خیلی از موانع اقتصادی پیشروی ازدواج و فرزندآوری؛ صورت ظاهریش اقتصادی است اما وقتی که ریشه یابی می‌شود مشخص می‌شود که ریشه آن در فرهنگ است اما اقتصاد آن را نمایان و تشدید کرده است. با این توضیح، کار تألیف کتاب، مقاله نگاری و پژوهش و تنظیم آثار مکتوب، قطعاً می‌تواند روی الگوی فرزندآوی تأثیر بگذارد؛ چون در نگرش و باورهای جامعه مداخله می‌کند.

این کتاب‌ها در قطع پالتویی و به همت نشر مبشران سازمان تبلیغات اسلامی و باقیمت بسیار نازل منتشر شده است. این سه قلویی است که هر مبلّغی به آن نیاز دارد و می‌تواند در کنار دستش دائماً داشته باشد.