هویت در حراج؛ معماران هشدار دادند: محله‌های قدیمی را از مردم نگیریم

در نشستی به مناسبت روز معمار،دغدغه‌مندان معماری گرد هم آمدند تا درباره آینده شهرها، حقوق شهروندی، و هویت معماری سخن بگویند. تمرکز این نشست، که با حضور چهره‌هایی چون محمود گلابچی، عبدالرضا گلپایگانی، محمدسعید ایزدی، و مهسا مجیدی برگزار شد، بر این نکته بود: «بازسازی شهری نباید به قیمت کوچ اجباری ساکنان قدیمی تمام شود.»

مهسا مجیدی با اشاره به پروژه‌هایی که در مرکز تهران پیاده کرده، گفت: «مرکز تهران ظرفیت فرهنگی، امنیتی و اجتماعی بالایی دارد؛ اما متأسفانه به دلیل رشد بی‌رویه قیمت مسکن، در حال تخلیه از ساکنان بومی است. این دقیقاً همان خطایی است که نیویورک در سوهو مرتکب شد.»

او با بیان اینکه «تغییر قیمت‌ها نباید به نسل‌کشی شهری بینجامد»، تأکید کرد: «باید مدل‌هایی طراحی کنیم که مردم در محله‌های خود بمانند و اقتصاد جدید با هویت گذشته همزیستی داشته باشد.»

مجیدی افزود: «در پروژه‌هایی مثل بوتیک هتل حنا یا ساختمان کارستان سعی کردیم این تعادل را حفظ کنیم. اما هنوز در مرکز شهر، مردم بیشتر روز را آنجا هستند و شب‌ها منطقه خالی می‌ماند.»

در ادامه، عبدالرضا گلپایگانی با طرح این پرسش کلیدی که «ایران کجاست؟» بر نقش اقلیم، فرهنگ و هویت تاریخی در طراحی معماری تأکید کرد. او گفت: «معماری موجودی زنده است، اما با ضوابط خشک و نگاه صرفاً کالبدی جلوی نفس کشیدن آن را گرفته‌ایم.»

محمدرضا نیک‌بخت نیز به موضوع حق مردم بر شهر پرداخت و با اشاره به تجربه‌های جهانی گفت: «در بسیاری از کشورها، بدون رأی و نظر مردم ساخت‌وساز ممکن نیست. ما باید مردم را در تصمیم‌گیری درباره آینده شهرشان شریک کنیم.»

نیک‌بخت به تجربه‌ای در تورنتو اشاره کرد که در آن ساکنان یک محله اجازه ندادند به خاطر یک کلبه قدیمی، ساختمانی ساخته شود. او گفت: «در ایران اما، نه تنها از خاطرات خود دفاع نمی‌کنیم، بلکه آن‌ها را با ساختمان‌هایی بی‌هویت و گران‌قیمت جایگزین می‌کنیم.»

در پایان نشست، محمود گلابچی تأکید کرد: «معماری باید با محوریت انسان باشد، نه صرفاً اقتصاد. باید حافظه تاریخی را حفظ کنیم و شهر را به فضایی مطلوب برای زندگی، نه فقط سرمایه‌گذاری، تبدیل کنیم.»