خبرگزاری مهر – گروه حوزه و دانشگاه: ظرفیت پذیرش سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در گروه علوم تجربی سال‌ها است که مورد مناقشه قرار دارد. بحث میان موافقان و مخالفان افزایش ظرفیت پزشکی با بررسی عوامل متعددی از جمله کمبود پزشک و در مقابل کمبود زیرساخت‌های آموزش پزشکی به یک بحث هر ساله در زمان اعلام ظرفیت منجر شده است.
از سال ۱۴۰۰ موضوع «افزایش دانشجویان و متخصصین حوزه‌های پزشکی» در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شد و در ۷ دی ۱۴۰۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی با افزایش سالیانه جذب ۲۰ درصد دانشجوی پزشکی نسبت به سال قبل به مدت ۴ سال موافقت کرد و در ۲۲ دی ماه ۱۴۰۰ این ماده واحده «افزایش ظرفیت پزشکی در مقطع عمومی» برای اجرا ابلاغ شد.
براساس شناسنامه آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ از میان یک میلیون و ۱۱۲ هزار و ۷۰۸ نفر داوطلب کنکور ۱۴۰۰ در گروه علوم تجربی ۳۵۹ هزار و ۶۷۷ نفر مجاز به انتخاب رشته شدند. ظرفیت پذیرش این گروه بیش از ۵۵ هزار نفر بود که در نهایت ۲۷ هزار و ۵۶۹ نفر در دانشگاه‌های دولتی پذیرفته شدند. از میان پذیرفته شدگان تعداد ۸۹۷۳ نفر در دوره روزانه که عمدتاً رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی و پرستاری پذیرفته شدند. در واقع آمار میزان پذیرش دانشجو در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در سال ۱۴۰۰ تعداد ۸۵۰۰ نفر بود.
براساس ماده واحده «افزایش ظرفیت پزشکی در مقطع عمومی» ابلاغ شده از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی مقرر شد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی تحت نظارت آن وزارت برای رشته پزشکی در مقطع عمومی، از سال ۱۴۰۱ به مدت حداقل چهار سال، در هر سال ۲۰ درصد نسبت به سال قبل به شرح جدول ذیل افزایش یابد:
| سال پذیرش | افزایش پذیرش در سال هدف | جمع پذیرش در سال هدف |
| ۱۴۰۰ | – | حدود ۸۰۰۰ نفر |
| ۱۴۰۱ | ۱۶۰۰ نفر معادل ۲۰ درصد | ۹۶۰۰ نفر |
| ۱۴۰۲ | ۱۹۲۰ نفر معادل ۲۰ درصد | ۱۱۵۲۰ نفر |
| ۱۴۰۳ | ۲۳۰۴ نفر معادل ۲۰ درصد | ۱۳۸۲۴ نفر |
| ۱۴۰۴ | ۲۷۶۵ نفر معادل ۲۰ درصد | ۱۶۵۸۸ نفر |
براساس تبصره یک این ماده واحده این افزایش ظرفیت مخصوص داوطلبان آزاد شهرستان‌ها و مناطق محروم و کم برخوردار است و به صورت کد رشته محل‌های مشخص در دفترچه‌های راهنمای سازمان سنجش آموزش کشور درج می‌شود و صرفاً برای ارائه خدمت در شهرستان‌ها و مناطق محروم و کم برخوردار خواهد بود.
ضمن اینکه افراد پذیرش شده براساس این مصوبه باید جهت ارائه خدمت در شهرستان‌ها و مناطق تعیین شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعهد بدهند. میزان و نحوه تعهدات پذیرفته شدگان توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مشخص و ابلاغ شد.
در واقع مقرر شد ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی از ۸ هزار دانشجو در سال ۱۴۰۰ به ۱۶ هزار و ۵۰۰ دانشجو در سال ۱۴۰۴ برسد.
براساس این ماده واحده از سال ۱۴۰۱ در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری بخشی تحت عنوان «رشته های تحصیلی پزشکی و دندانپزشکی مربوط به مصوبه افزایش ظرفیت شورای عالی انقلاب فرهنگی» اضافه شد که این بخش در چهار دوره سال‌های ۱۴۰۱، ۱۴۰۲، ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ نیز ادامه پیدا کرد.
افزایش ظرفیت پذیرش پزشکی در سال ۱۴۰۱ از تعداد ۹ هزار و ۶۰۰ نفر به ۱۰ هزار و ۲۶۲ نفر
در سال ۱۴۰۱ شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی وزارت بهداشت ظرفیت ۱۶۰۰ نفری براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را به سازمان سنجش اعلام کرد که این میزان با توجه به ظرفیت ۸ هزار نفری اولیه مصوب وزارت بهداشت، مجموع ظرفیت رشته پزشکی عمومی در دفترچه انتخاب رشته کنکور ۱۴۰۱ را به ۹ هزار و ۶۰۰ نفر رساند.
اما در واقعیت به دلیل اینکه بسیاری از داوطلبان گروه علوم تجربی نمره‌های مشابه دارند و سازمان سنجش نمی‌تواند آنها را حذف کند در نهایت به جای ۹ هزار و ۶۰۰ نفر در رشته پزشکی، پذیرش در رشته پزشکی به ۱۰ هزار و ۲۶۲ نفر افزایش یافت.
این اتفاق در رشته دندانپزشکی نیز رخ داد و طبق جدول مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی میزان افزایش ظرفیت موظفی وزارت بهداشت در رشته دندانپزشکی در پایان سال ۱۴۰۲ تعداد ۲ هزار و ۲۱۹ نفر بود و این در حالی است که طبق گفته مقام‌های مسئول وزارت بهداشت تنها در سال ۱۴۰۱ تعداد ۲ هزار و ۲۵۹ نفر دانشجوی دندانپزشکی پذیرفته شدند.
افزایش ظرفیت پذیرش پزشکی در سال ۱۴۰۲ از تعداد ۱۱ هزار و ۱۰۱ نفر به ۱۵ هزار و ۱۱۰ نفر
براساس جدول مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار بود در سال ۱۴۰۲ نیز تعداد پذیرش در رشته پزشکی ۱۱ هزار و ۵۲۰ نفر باشد که این موضوع هم در سال ۱۴۰۲ رعایت نشد و تعداد ۸۰۰ دانشجو بیشتر از مصوبه پذیرش شد.
در واقعیت ظرفیت دو رشته پزشکی و دندانپزشکی در کنکور ۱۴۰۲ ابتدا ۱۳ هزار و ۱۶۱ نفر شامل ۱۱ هزار و ۱۰۱ نفر در پزشکی و ۲ هزار و ۶۰ نفر در دندانپزشکی اعلام شده بود اما براساس اعلام سازمان سنجش آموزش کشور در کنکور ۱۴۰۲ در رشته پزشکی ۱۵ هزار و ۱۱۰ نفر به دانشگاه‌ها معرفی شدند که این میزان بیشتر از افزایش ظرفیت ۲۰ درصدی مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی بود و در واقع تعداد ۵۰۰ تا ۶۰۰ بیشتر از ظرفیت اولیه بود.
ظرفیت نهایی رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی کنکور ۱۴۰۳ در سه گروه عادی، سهمیه افزایش ظرفیت شورای عالی انقلاب فرهنگی و سهمیه عدالت آموزشی مناطق محروم به میزان ۱۶ هزار نفر تعیین شد.
اضافه شدن ۴ هزار و ۷۴۵ نفر در رشته پزشکی به ظرفیت اعلامی در دفترچه سال ۱۴۰۳
براساس مصوبه ماده واحده «افزایش ظرفیت پذیرش پزشکی در مقطع عمومی» و ماده واحده «افزایش ظرفیت پذیرش دندانپزشکی در مقطع عمومی» مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، که در آزمون سراسری سال ۱۴۰۳ اجرا شد ۴ هزار و ۷۴۵ نفر در رشته پزشکی و ۶۶۸ نفر در رشته دندانپزشکی به مجموع ظرفیت پذیرش اضافه شد.
اما یک اتفاق دیگر در کنکور سال ۱۴۰۳ نیز رخ داد که به دلیل یک مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر ممنوعیت پذیرفته‌شدگان تمامی دوره‌های رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی یا داروسازی در آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ برای ثبت نام در آزمون سال بعد، مقرر شد یک افزایش ظرفیت ویژه آزمون سراسری سال ۱۴۰۳ صورت بگیرد.
براساس اعلام سازمان سنجش مقرر شد پذیرش همه پذیرفته‌شدگان تمامی دوره‌های رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ و همچنین تمامی پذیرفته‌شدگان آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ که در گروه‌های آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی یا علوم انسانی آزمون سراسری سال ۱۴۰۳، رتبه کشوری کمتر از ۱۰ هزار کسب کرده‌اند و انتخاب رشته کرده و قبول شده‌اند، به صورت افزایش ظرفیتی ویژه در نظر گرفته شود که البته میزان این ظرفیت اعلام نشد.
جدول بررسی وضعیت ظرفیت مصوبه ماده واحده «افزایش ظرفیت پزشکی در مقطع عمومی» ابلاغ شده از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۴
| سال برگزاری کنکور | ظرفیت علوم تجربی (رشته‌های با آزمون) | ظرفیت دوره روزانه گروه علوم تجربی | ظرفیت هدف تعیین شده شورا | مجموع ظرفیت مصوب شورا | ظرفیت پزشکی مصوب شورا | ظرفیت دندانپزشکی مصوب شورا |
| کنکور سراسری سال ۱۴۰۱ | ۵۵ هزار و ۴۶۷ نفر | ۳۸ هزار و ۶۴۴ نفر | ۱۶۰۰ نفر | یک هزار و ۷۸۴ نفر | یک هزار و ۶۰۹ نفر | ۱۷۵ نفر |
| کنکور سراسری سال ۱۴۰۲ | ۵۸ هزار و ۷۷۴ نفر | ۴۰ هزار و ۶۹۵ نفر | ۱۹۲۰ نفر | ۳ هزار و ۹۸۱ نفر | ۳ هزار و ۵۱۶ نفر | ۴۶۵ نفر |
| کنکور سراسری سال ۱۴۰۳ | ۵۶ هزار و ۴۸۰ نفر | ۴۵ هزار و ۱۵ نفر | ۲۳۰۴ نفر | ۵ هزار و ۴۱۲ نفر | ۴ هزار و ۷۴۴ نفر | ۶۶۸ نفر |
| کنکور سراسری سال ۱۴۰۴ | ۵۷ هزار و ۱۴۹ نفر | ۴۰ هزار و ۳۷۱ نفر | ۲۷۶۵ نفر | ۵ هزار و ۱۲۱ نفر | ۴ هزار و ۴۶۵ نفر | ۶۵۶ نفر |
در مجموع در چهار دوره اجرای مصوبه ۱۶ هزار و ۲۹۸ نفر ظرفیت اسمی (درج شده در دفترچه انتخاب رشته) برای رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی تعیین شده است. البته این جدول تنها ظرفیت اعلامی از سوی وزارت بهداشت به سازمان سنجش است. در حالی که به دلایل مختلف از جمله تعداد داوطلبان با نمره‌های مشابه همواره بیش از این تعداد به دانشگاه‌های علوم پزشکی به عنوان دانشجوی پذیرفته شده معرفی می‌شوند.
ضوابط پذیرش رشته‌های تحصیلی پزشکی و دندانپزشکی مربوط به مصوبه افزایش ظرفیت شورای عالی انقلاب فرهنگی
ماده واحده «افزایش ظرفیت پذیرش پزشکی در مقطع عمومی» و ماده واحده «افزایش ظرفیت پذیرش دندانپزشکی در مقطع عمومی» مصوب جلسات ۸۵۱ و ۸۵۲ و ۸۶۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی، در آزمون سراسری سال ۱۴۰۴ اجرا می‌شود.
این افزایش ظرفیت به صورت کد رشته محل‌های مشخص و مجزا با درج محل تعهد خدمت در این دفترچه راهنما و صرفاً برای ارائه خدمت در شهرستان‌ها و مناطق محروم و کم برخوردار است. شرایط و ضوابط این افزایش ظرفیت، بر اساس آیین نامه اجرایی مصوب جلسه ۳۰ مورخ ۲۶ تیرماه ۱۴۰۱ شورای سنجش و پذیرش دانشجو به شرح ذیل است:
شرایط و ضوابط
۱. پذیرفته شدگان کدرشته محل‌های فوق، دارای تعهد خدمت به مدت یک و نیم برابر طول دوره تحصیل در مناطق محروم و کم برخوردار هستند.
۲. تعهدات فوق قابل خرید و جابجایی نیست.
۳. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی محل قبولی، مکلف به اخذ تعهد خدمت محضری از پذیرفته شدگان کدرشته محل فوق مطابق اسناد تعهد محضری ابلاغ شده به دانشگاه‌های علوم پزشکی براساس ضوابط این آیین نامه در بدو ثبت نام است.
۴. پذیرفته شدگان کد رشته محل مصوبه فوق، مجاز به جابجایی کدرشته محل قبولی نیستند.
۵. پذیرفته شدگان کد رشته محل مصوبه فوق، مجاز به ادامه تحصیل تا قبل از گذراندن نیمی از دوران تعهد نیستند. در صورت ادامه تحصیل دانش آموختگان این سهمیه در مقطع تخصص، بخش باقیمانده از دوره تعهد خدمت باید پس از اتمام مقطع تخصص در محل خدمت دوره تعهد، انجام پذیرد. مدت تحصیل در دوره تخصص جزء مدت تعهد خدمت محسوب نخواهد شد.
۶. ارائه مدرک تحصیلی پذیرفته شدگان کد رشته محل مصوبه فوق بعد از اتمام دوره تعهد، انجام می‌پذیرد.
۷. دانش آموختگان این سهمیه، در طول زمان تعهد، مجاز به فعالیت پزشکی رسمی در سایر نقاط کشور نیستند.
۸. شرط لازم برای شرکت در گزینش هر کدرشته محل مصوبه فوق، کسب حدنصاب نمره علمی ۸۰ درصد گزینش آزاد رشته اصلی دوره روزانه آن دانشگاه (متناظر با کدرشته محل مصوبه) است.
۹. تمامی داوطلبان امکان انتخاب این کدرشته محل‌ها را دارند. پذیرش در هر یک از این کدرشته محل‌ها به صورت آزاد و رقابتی ابتدا با اولویت داوطلبان بومی استان کد رشته محل‌های فوق انجام می‌شود و درصورت خالی ماندن ظرفیت و نبود داوطلب بومی حائز شرایط دارای حدنصاب نمره، پذیرش ظرفیت خالی مانده از میان سایر داوطلبانی که کد فوق را انتخاب کرده‌اند و حدنصاب نمره را دارا باشند، انجام می‌شود.
داوطلبان غیر بومی در صورت قبولی همانند داوطلبان بومی، مشمول تعهد خدمت کدرشته محل مربوطه و شرایط و ضوابط آیین نامه یادشده هستند.
تبصره: پذیرش در هر یک از کدرشته محل‌های استان سیستان و بلوچستان، به صورت آزاد و رقابتی ابتدا با اولویت داوطلبان بومی شهرها یا بخشهای تعیین شده آن کد رشته محل، در صورت خالی ماندن ظرفیت، داوطلبان بومی استان سیستان و بلوچستان و چنانچه باز هم ظرفیت خالی بماند از میان سایر داوطلبانی که کد فوق را انتخاب کرده‌اند و حدنصاب نمره را دارا باشند، انجام می‌شود.
داوطلب بومی شهر یا بخش، مطابق تعریف ارائه شده در دفترچه مشخص می‌شود.
توجه: مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر: ایرانشهر، بمپور، چاهبهار، دشتیاری، دلگان، راسک، زرآباد، سرباز، فنوج، قصرقند، کنارک، لاشار، مهرستان، نیکشهر و مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی زابل: زابل، زهک، نیمروز، هامون، هیرمند و مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی زاهدان: تفتان، خاش، زاهدان، سراوان، سیب سوران، گلشن، میرجاوه است.
انتخاب رشته آزمون سراسری سال ۱۴۰۴ از ۱۱ شهریورماه آغاز می‌شود و داوطلبان تا ۱۵ شهریورماه فرصت دارند که نسبت به انتخاب ۱۵۰ کدرشته محل مورد علاقه خود اقدام کنند.