سرنوشت میلیاردهای ایران در قطر؛ از رفع تحریم تا محدودیت دوباره

به گفته دهقانی تحریم‌های طولانی‌مدت علیه ایران باعث شده که بخشی از درآمدهای نفتی کشور در خارج از ایران بلوکه شود. یکی از بزرگ‌ترین پرونده‌های پول‌های بلوکه‌شده مربوط به کره جنوبی بود. در سال ۱۴۰۲، ایران موفق شد این پول‌ها را آزاد کند و به قطر منتقل نماید. هدف این انتقال این بود که ایران بتواند از این منابع ارزی برای تأمین نیازهای خود استفاده کند. اما متأسفانه، پس از انتقال پول‌ها به قطر، این منابع مجدداً بلوکه شدند.

نقش قطر در انتقال پول‌ها

دهقانی با اشاره به این موضوع که ایران در تلاش بود تا پول‌های بلوکه‌شده خود را از کره جنوبی به یکی از کشورهای دیگر منتقل کند گفت: در ابتدا، چهار یا پنج کشور به عنوان گزینه‌های ممکن برای انتقال مطرح بودند. اما طرف آمریکایی ترجیح داد که قطر نقش میانجی را ایفا کند. به گفته ایشان، توافق میان ایران و آمریکا برای آزادی زندانیان از هر دو کشور و همچنین آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده در کره جنوبی، از طریق قطر به نتیجه رسید.

 دهقانی تأکید کرد که قطر در این فرآیند به عنوان یک میانجی عمل کرد و در راستای تسهیل این توافق تلاش‌های زیادی انجام داد. عمان نیز در مراحل پایانی کمک کرد، ولی به‌طور کلی قطر نقش اصلی را در تکمیل این توافق بر عهده داشت. او اشاره کرد که توافق بین ایران و آمریکا برای آزادی زندانیان و انتقال پول‌های بلوکه‌شده در پی مذاکرات احیای برجام انجام شد.

سازوکار انتقال پول‌ها

در این روند، پول‌ها ابتدا از کره جنوبی به بانک‌های قطر منتقل شدند. برای تبدیل پول‌ها، ابتدا منابع مالی از کره به یوان تبدیل شده و سپس به دلار و از دلار به یورو تبدیل شدند. در قطر، دو بانک ایرانی حساب‌هایی را در بانک‌های قطری باز کردند. دهقانی توضیح داد که ایران در همان ابتدا می‌دانست که ممکن است نتواند به‌طور کامل از این منابع استفاده کند، چرا که این منابع به‌طور خاص برای مصارف غیرتحریمی ایران تعیین شده بودند.

برای استفاده از این پول‌ها، ایران باید از قطری‌ها درخواست می‌کرد که این درخواست‌ها به آمریکایی‌ها اعلام شود. سپس آمریکایی‌ها بررسی می‌کردند و در صورت نبود تحریم، مجوز لازم صادر می‌شد تا این پول‌ها برای مصارف خاص مورد استفاده قرار گیرند. این فرآیند به‌طور مستمر ادامه داشت و در صورت خرید مجدد همان کالاها، دیگر نیازی به دریافت مجوز نبود.

 دهقانی در نهایت به این نکته اشاره کرد که این توافق، علی‌رغم اینکه به نتیجه رسید، همچنان با چالش‌های بزرگی مواجه بود. مهم‌ترین چالش، بلوکه شدن دوباره پول‌ها در قطر بود که باعث شد ایران نتواند به‌طور کامل از این منابع برای تأمین نیازهای خود استفاده کند. این مسئله نشان‌دهنده پیچیدگی‌های بیشتر در تعاملات اقتصادی و سیاسی بین ایران و کشورهای دیگر در چارچوب تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی است.

روابط ایران و قطر در سایه تحریم ها 

 او اشاره کرد که علی‌رغم تحریم‌ها، روابط اقتصادی ایران و قطر ادامه دارد، اما این تحریم‌ها مانع از توسعه روابط به میزان قابل‌انتظار شده است. قطر در حالی که از حمایت ایران در دوران محاصره استفاده کرده، تلاش کرده است تا به دلیل روابط خوب خود با آمریکا و سایر کشورهای غربی، همکاری‌های اقتصادی با ایران را حفظ کند.

دهقانی در مورد نقش قطر در روابط ایران و کشورهای غربی اظهار کرد که قطر به دلیل روابط قوی خود با آمریکا و دیگر کشورهای غربی، تبدیل به یک میانجی‌گر مهم در منطقه شده است. این کشور با بهره‌گیری از موقعیت جغرافیایی و اقتصادی خود، سعی دارد روابط ایران و غرب را بهبود ببخشد و خود را در مذاکرات و توافقات بین‌المللی مطرح کند.

در پایان، دهقانی بر لزوم انعطاف‌پذیری ایران در سیاست خارجی تأکید کرد و گفت که ایران باید از انزوای گفتمانی جلوگیری کند و در مذاکرات بین‌المللی، به ویژه در زمینه تحریم‌ها و روابط اقتصادی، انعطاف‌پذیری نشان دهد. همچنین تأکید کرد که همکاری جامع با کشورهای همسایه و دیگر کشورها باید بخشی از استراتژی کلی ایران باشد.