کشورهای آسه آن و بمب تعرفه ای ترامپ| آسه‌آن باید در جنگ تجاری آمریکا تعامل را انتخاب کند

بازار؛ گروه بین الملل: «غلام علی»، عضو موسسه مطالعات بین المللی هنگ کنگ در طی مقاله ای نوشت: در حالی که هیچ کشوری – دوست یا دشمن – از رگبار شدیدترین تعرفه‌های ترامپ که در ۲ آوریل اعلام شد، در امان نمانده است، کشورهای جنوب شرقی آسیا که به صادرات وابسته هستند از جمله کشورهایی هستند که بیشترین آسیب را دیده‌اند. ساده‌لوحی اقتصادی بر محاسبات دولت ترامپ حاکم بود و وی به طور خودسرانه کسری تجاری ایالات متحده با سایر کشورها را برای تعیین نسبت تعرفه تعیین کند.
ایالات متحده آمریکا در مورد کشورهای عضو انجمن جنوب شرقی آسیا (ASEAN)، تعرفه‌های ۴۹ درصدی را بر کامبوج، ۴۸ درصدی را بر لائوس، ۴۶ درصدی را بر ویتنام، ۴۵ درصدی را بر میانمار، ۴۷ درصدی را بر تایلند، ۳۲ درصدی را بر اندونزی، ۲۴ درصدی را بر برونئی، ۲۴ درصدی را بر مالزی، ۱۷ درصدی را بر فیلیپین، ۱۰ درصدی را بر سنگاپور و ۱۰ درصدی را بر تیمور شرقی اعمال کرد. اگرچه سنگاپور و تیمور شرقی چند استثنا در داشتن مازاد تجاری با ایالات متحده هستند، اما آنها نیز تعرفه‌های ثابت ۱۰ درصدی را که بر همه شرکای تجاری ایالات متحده آمریکا اعمال می‌شود، دریافت کردند.
ترامپ ضمن اعمال این تعرفه‌ها، ماهیت روابط ایالات متحده آمریکا با این کشورها و شرایط اقتصادی آنها و تمایل آنها برای رسیدگی به نگرانی‌های ایالات متحده را نادیده گرفت. برای مثال، تایلند یک متحد قراردادی است، فیلیپین در زمینه رویارویی با چین در دریای چین جنوبی اهمیت استراتژیک دارد و ویتنام در سال ۲۰۲۳ مشارکت استراتژیک جامع با ایالات متحده آمریکا امضا کرد.
ترامپ همچنین عواقب این تعرفه‌ها بر اقتصاد آنها را نادیده گرفت. به عنوان مثال در سال ۲۰۲۴، کامبوج ۳۷ درصد از کل صادرات خود و ویتنام ۲۹ درصد از کل صادرات خود را به ایالات متحده صادر کردند. با توجه به وابستگی شدید آنها به صادرات به ایالات متحده آمریکا، این تعرفه‌ها می‌تواند منجر به اخراج‌های گسترده و بیکاری شود. این تعرفه‌ها نشان می‌دهد که دولت ترامپ موضوع ژئوپلیتیک و روابط دوجانبه را از تجارت جدا می‌داند. این در حالی است که این موارد از اولویت های اصلی روابط تجاری محسوب می شوند.
به همین ترتیب، تلاش‌های کشورها برای رسیدگی به نگرانی‌های ایالات متحده آمریکا هیچ نتیجه‌ای نداشت. قبل از اعمال تعرفه‌ها، مقامات ویتنامی با ایالات متحده برای رسیدگی به نگرانی‌ها در مورد عدم تعادل تجاری نامتوازن آن تعامل داشتند. هانوی تعرفه‌ها را بر طیف وسیعی از محصولات آمریکایی حذف کرد، واردات گاز مایع ایالات متحده را افزایش داد و به ایلان ماسک اجازه داد تا استارلینک را برای شروع فعالیت در ویتنام آغاز کند. تایلند نیز تلاش‌های مختلفی برای جلب رضایت دولت ترامپ انجام داد، اما فایده‌ای نداشت.

تعرفه‌های ترامپ نشان می‌دهد که دولت وی ژئوپلیتیک و روابط دوجانبه را جدا از تجارت می‌بیند

پیامدهای مخرب را می‌توان با این واقعیت ارزیابی کرد که اعلام تعرفه‌ها باعث سقوط قیمت سهام در ایالات متحده آمریکا و بسیاری از نقاط دیگر جهان، کاهش ارزش ارزها و تجدیدنظر در پیش‌بینی‌های رشد تولید ناخالص داخلی برای اکثر کشورها با کاهش برخی از درصدها نسبت به پیش‌بینی‌های قبلی شد.
از سوی دیگر از ۵ آوریل، بنادر دریایی، فرودگاه‌ها و انبارهای گمرکی ایالات متحده شروع به اخذ ۱۰٪ تعرفه برای تمام محصولاتی که وارد خاک ایالات متحده آمریکا می‌شوند، کردند. «لارنس وانگ»، نخست وزیر سنگاپور اقدامات ایالات متحده آمریکا را پایانی بر دوران جهانی شدن مبتنی بر قانون و تجارت آزاد و آغاز احتمالی جنگ تجاری جهانی خواند.

آسه‌آن چگونه می‌تواند از این طوفان عبور کند؟
این اقدامات می‌تواند کل نظم تجارت جهانی را به خطر بیندازد، امواج شوک ایجاد کند و منجر به رکود جهانی شود. این امر به ویژه برای اقتصادهای صادرات‌محور جنوب شرقی آسیا چالش برانگیز است. با این حال، آسه‌آن سابقه تاب‌آوری دارد و طوفان‌های مختلفی مانند بحران مالی آسیا در سال ۱۹۹۷، آشفتگی مالی جهانی ۲۰۰۷-۲۰۰۸ و همه‌گیری کووید-۱۹ را پشت سر گذاشته است. کشورهای آسه‌آن با تاب‌آوری اثبات‌شده خود می‌توانند اقداماتی را به صورت فردی و سازمانی برای کاهش پیامدهای تعرفه‌ها انجام دهند.
کشورهای آسه‌آن باید دست از تلافی‌ تعرفه‌ها به روشی که چین و برخی دیگر از کشورها انجام داده‌اند، بردارند. در عوض، کشورهای عضو باید با ایالات متحده آمریکا تعامل کنند. ویتنام، تایلند و مالزی پیش از این اعلام کرده‌اند که برای یافتن زمینه مشترک با دولت ترامپ مذاکره خواهند کرد. مقامات ویتنام تماس تلفنی «بسیار سازنده‌ای» با ترامپ برقرار کردند و بلافاصله هیئتی را برای مذاکره در مورد توافق به ایالات متحده آمریکا فرستادند. سایر کشورهای عضو نیز باید با ایالات متحده آمریکا تعامل داشته باشند.
ایالات متحده آمریکا همچنین فهرستی از بیش از ۱۰۰۰ دسته محصول معاف از تعرفه‌ها را منتشر کرده است. کشورهای عضو آسه‌آن باید بررسی کنند که چگونه می‌توانند از این معافیت بهره‌مند شوند. در عین حال، دولت‌ها باید به صادرکنندگان و صنایعی که بیشترین آسیب را دیده‌اند، تخفیف‌های مالیاتی و یارانه ارائه دهند. آسه‌آن همچنین باید با سازوکارهای موجود ایجاد شده با ایالات متحده مانند اجلاس آسه‌آن-ایالات متحده آمریکا و مجمع منطقه‌ای آسه‌آن تعامل داشته باشد.
علاوه بر تعامل دوجانبه، کشورهای عضو باید از پلتفرم آسه‌آن برای تدوین یک استراتژی واحد استفاده کنند. تلاش‌ها در این زمینه از قبل آغاز شده است. نشست وزرای دارایی آسه‌آن در ۱۰ آوریل، مکانی به موقع و مناسب برای بررسی تلاش‌های مشترک فراهم کرد. اجلاس آینده آسه‌آن و شورای همکاری خلیج فارس (GCC) به علاوه چین، برای پایان ماه مه برنامه‌ریزی شده است.

کشورهای آسه‌آن باید استراتژی‌های میان‌مدت تا بلندمدت تدوین کنند و مشارکت خود را با سایر کشورهای بزرگ مانند چین و هند و بلوک‌های منطقه‌ای مانند شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا گسترش دهند

واضح است که ایالات متحده آمریکا سیاست‌های حمایت‌گرایانه اتخاذ کرده و موانعی را برای بازار خود ایجاد کرده است. بنابراین، علاوه بر اقدامات فوری، کشورهای آسه‌آن باید استراتژی‌های میان‌مدت تا بلندمدت تدوین کنند. آنها باید مشارکت خود را با سایر کشورهای بزرگ مانند چین و هند و بلوک‌های منطقه‌ای مانند شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا گسترش دهند. طبق گزارش‌ها «شی جین‌پینگ» رئیس جمهور چین در اواسط آوریل از ویتنام، مالزی و کامبوج بازدید می‌کند. این فرصتی برای بحث در مورد همکاری‌های اقتصادی و تجاری در چارچوب تعرفه‌ها فراهم می‌کند.
آسه‌آن باید مشارکت‌های خود را متنوع کند و جایگزین‌ها را بررسی کند. شورای همکاری خلیج فارس با صادرات غالب انرژی، فرصت‌های مکملی را برای آسه‌آن فراهم می‌کند. آسه‌آن باید از تعامل آتی خود در سطح اجلاس با شورای همکاری خلیج فارس که در اواخر ماه مه ۲۰۲۵ برگزار می‌شود، بهره ببرد. کشورهای شورای همکاری خلیج فارس که نوسازی و اصلاحات سریع را آغاز کرده‌اند، بازار و سرمایه‌گذاری بزرگی را برای آسه‌آن فراهم می‌کنند.

اتحادیه اروپا، که به همان اندازه از تعرفه‌های ایالات متحده آمریکا آسیب دیده است، نیز به دنبال یافتن شرکای قابل اعتماد است و آسه‌آن می‌تواند یکی از آنها باشد. آسه‌آن باید تعامل خود را با سایر گروه‌هایی که آزادسازی تجارت و ادغام اقتصادی را ترویج می‌کنند، مانند توافق جامع و مترقی برای مشارکت ترانس پاسیفیک (CPTPP)، مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای (RCEP) و همکاری اقتصادی آسیا-اقیانوسیه (APEC) و سایر موارد، گسترش دهد. این اقدامات سیاسی ممکن است به آسه‌آن کمک کند تا با چالش‌های بی‌سابقه ناشی از بمب تعرفه‌ای ترامپ مقابله کند.