به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام والمسلمین انصاریان در سخنرانی خود در ایام ماه صفر با نقل روایتی بدیع از امام سجاد (ع)، اظهار داشت: وقتی مردی از حضرت خواست که به او قوانین دین را بیاموزد، امام سه اصل مهم را برشمردند: سخن حق گفتن، حکم بر اساس انصاف و عدالت، و وفا به عهد. این امور، زیربنای رفتار یک مؤمن است.
آیات پرشمار درباره زبان در قرآن
این محقق و واعظ برجسته، با اشاره به میزان توجه قرآن به اعضای بدن انسان، گفت: تعداد آیاتی که درباره همه اعضای بدن (چشم، گوش، دست، پا، شکم و غریزه جنسی) آمده، کمتر از ۱۵۰ آیه است. اما آیات مرتبط با زبان و نقش آن در رفتار و سرنوشت انسان، بالغ بر ۲۸۳ آیه است و این نشان‌دهنده میدان عمل و خطر بالقوه زبان است.
وی با استناد به سخنان علمای بزرگ اسلامی همچون غزالی و فیض کاشانی بیان داشت: زبان علی‌رغم اندازه کوچک خود، منشأ گناهان بزرگ است. فیض کاشانی در نوشته‌های خود بیش از ۲۰ گناه برای زبان برشمرده که متأسفانه بسیاری از آنها برای عموم مردم ناشناخته است و ما اغلب تنها دروغ، تهمت، غیبت و تحقیر را می‌شناسیم؛ در حالی‌که هر یک از این گناهان می‌تواند بار سنگینی در قیامت به دوش انسان بگذارد.
پیامدهای هولناک تهمت و آثار مخرب زبان
این استاد حوزه علمیه تهمت را از جمله گناهان سنگین دانست و با نقل روایتی از امام صادق (ع) گفت: تهمت به دیگران، به‌ویژه تهمت به افراد پاکدامن، در قیامت وزنی به مراتب سنگین‌تر از همه کوه‌های روی زمین خواهد داشت. کسی که به دیگری تهمت بزند و توبه و جبران نکرده باشد، در روز قیامت در تپه‌ای از آتش قرار خواهد گرفت و از او خواسته می‌شود که صحت تهمت خود را اثبات کند، اما تهمت اثبات‌پذیر نیست و این فرد در عذاب سخت گرفتار خواهد بود.
وی افزود: گناه زبان در بسیاری از مواقع از سایر گناهان همچون حرام‌خواری، سنگین‌تر محسوب می‌شود، زیرا عواقب اجتماعی، اخلاقی و روانی آن قابل مقایسه با گناهانی نظیر خوردن مال حرام نیست. کسی که زبانی دارد که باعث دلشکستگی، تحقیر یا تهمت به دیگران می‌شود، چگونه می‌تواند در قیامت پاسخگو باشد یا جبران کند؟
تجربه‌های زیسته و روایت‌های تاریخی
این استاد حوزه با اشاره به خاطرات شخصی خود و تأکید بر سفارش اهل بیت علیهم‌السلام در مورد رعایت حقوق دیگران، به جایگاه عدالت حتی در برابر غیرمسلمانان پرداخت و گفت: پدرم که مرد پاکی بود، برایم نقل می‌کرد که در محله ما یک مرد یهودی زندگی می‌کرد. او نه مزاحمتی برای کسی داشت و نه اهل اختلاف بود. یک روز این مرد یهودی برای خرید نان به نانوایی آمده بود. در همان زمان، جوانی به شوخی و بدون هیچ دلیلی، یک ریگ داغ را از اجاق سنگکی برداشت و به پشت گردن آن مرد یهودی انداخت. ریگ داغ تا کمر او را سوزاند، آن مرد بی‌گناه با درد فراوان تلاش کرد آن را خارج کند و هیچ واکنشی نشان نداد.
استاد انصاریان ادامه داد: پس از این حادثه، آن جوان به یک بیماری سخت و دل‌درد شدید دچار شد، به گونه‌ای که خانواده‌اش نگران جان او شدند. زمانی که پدر جوان از او علت بیماری را پرسید، پسر اعتراف کرد که چه کرده است و از پدر خواست برای جلب رضایت مرد یهودی به خانه او بروند. پدر با چشمانی اشکبار به در خانه مرد یهودی رفت و از او خواست که پسرش را ببخشد. مرد یهودی نیز گفت دل من سوخته، اما چگونه این دل سوخته را بازگردانم؟
وی افزود: امام حسین (ع) در واقعه عاشورا به امام سجاد (ع) نقل فرمود که از ظلم به کسی که جز خدا یاوری ندارد بترس. چه مسلمان، چه غیرمسلمان و چه بی‌پناه.
سلامت انسان در گرو حفظ زبان است
استاد انصاریان با اشاره به فرمایش پیامبر اعظم (ص) تأکید کرد: سلامت دنیوی و اخروی انسان به حفظ زبان وابسته است. در روایتی دیگر آمده: همه بلاهای انسان از زبان بر می‌خیزد. تجربه هم ثابت کرده که بسیاری از گرفتاری‌ها و مشکلات، حاصل سخنان ناسنجیده و زخم زبان‌هاست.
وی همچنین داستانی از امیرالمؤمنین (ع) نقل کرد که در آن، فردی بدون سابقه گناه یا حق‌الناس، به خاطر آزار زبانی (توهین به قنبر غلام امام) گرفتار مارگزیدگی شد و امام به او فرمود اگر این بلا در دنیا نبود، در آخرت عذابی سهمگین‌تر در انتظارش می‌بود.
استاد انصاریان در بخش پایانی سخنان خود، به موضوع غیبت طبق آیات قرآن پرداخت و گفت: قرآن کریم در سوره حجرات غیبت را همچون خوردن گوشت برادر مرده دانسته است. جامعه اگر از آفت غیبت و بدزبانی پاک نشود، نباید انتظار نزول رحمت خدا، برکت رزق، یا نعمت‌هایی مانند باران را داشته باشد، چون بنا به روایات امیرالمومنین (ع) هر گناهی دری از رحمت الهی را می‌بندد.
او تصریح کرد: غیبت با تهمت تفاوت دارد؛ تهمت ادعای نادرست درباره کسی است که در او نیست، اما غیبت بازگو کردن نقص واقعی کسی در غیاب اوست. هر دو گناه از منظر قرآن و روایات، پیامدهای سختی در قیامت برای انسان در پی خواهد داشت. زبان خود را مهار کنیم تا نه در دنیا گرفتار عذاب و نه در آخرت محروم از رحمت گردیم.